tiết khí

Đại Hàn có vị trí thứ 24 trong 24 tiết khí, trước tiết Lập Xuân và sau tiết Tiểu Hàn. “Đại Hàn” chỉ thời tiết bắt đầu bước vào đợt rét lạnh nhất trong một năm.

Vũ Thủy(18-20/2) thuộc Tiết Khí mùa Xuân là tiết khí thứ 2, sau tiết Lập Xuân và trước tiết Kinh Trập, khi Mặt Trời đi đến đường hoàng kinh 330°.

Theo chiết tự chữ Hán, Vũ Thủy nghĩa là mưa ẩm, mưa nhỏ kèm theo gió thổi nhẹ và yếu ớt. Tiết Vũ Thủy là một trong 7 tiết khí biểu thị cho sự liên quan đến mưa, nước gồm Vũ Thủy, Cốc Vũ, Bạch Lộ, Hàn Lộ, Sương Giáng, Tiểu Tuyết, Đại Tuyết.

Tiết Vũ thủy với dấu hiệu là những cơn mưa xuân nhè nhẹ là khởi đầu thời điểm lượng mưa tăng, còn là lúc không khí ấm dần lên. Trước Vũ Thuỷ, khí trời khá rét mướt. Sau Vũ Thuỷ, con người dễ dàng cảm thấy xuân về khắp chốn, xuân đến hoa nở. Các vùng giá lạnh tuyết dày dần biến mất, trời bắt đầu mưa, lượng mưa dần tăng lên, có lợi cho hoa màu vụ đông tươi tốt và sinh trưởng. Tiết khí để cho thực vật cây cối phát triển sinh sôi.

Mỗi năm bắt đầu vào khoảng ngày 22 hoặc ngày 23 tháng 11 (dương lịch), khi Mặt Trời di chuyển đến đường hoàng kinh 240° là tiết tiểu tuyết. Sách *Nguyệt lệnh thất thập nhị hậu tập giải* viết: “Tiểu tuyết là tiết trong tháng 10, trời mưa gặp khí lạnh vì thế mà ngưng kết thành tuyết. Tuyết rơi chưa nhiều đã ngừng”. Nhiệt độ hạ thấp, nước rơi xuống xuất hiện bông tuyết, nhưng lúc này mới là đầu mùa tuyết, tuyết rơi ít. Tiểu tuyết ý nghĩa là tuyết bắt đầu rơi, nhưng tuyết vẫn không nhiều. Từ thời điểm này sẽ dần dần cảm thấy mùa đông đang đến, nhưng ánh mặt trời vẫn đủ, cho nên còn có tên gọi là tiểu xuân.

Tiểu Hàn(06 – 01) có vị trí thứ 23 trong 24 tiết khí, trước tiết Đại Hàn và sau tiết Đông Chí.

Mỗi năm bắt đầu vào khoảng ngày 7 tháng 12 (dương lịch), khi Mặt Trời di chuyển đến đường hoàng kinh 255° là tiết đại tuyết. Sách *Nguyệt lệnh thất thập nhị hậu tập giải* viết: “Tiết đại tuyết là tiết tháng 11, đại là cường thịnh, lúc này tuyết đã nhiều”. Từ lúc này thời tiết sẽ ngày một lạnh thêm, … [xem thêm]

Tiết Kinh Trập – 惊蛰（ jīng zhé ）(05-06/03) thuộc tiết khí mùa Xuân, thứ 3 sau tiết Vũ Thủy và trước tiết Xuân Phân. Khi Mặt Trời ở vào kinh độ 345.

Các loài côn trùng không ăn không uống bất động, ngủ đông dưới đất, gọi là “Trập”, tới thời điểm tiết trời ấm, những tiếng sấm xuân như một tiếng báo thức của trời đất xuất hiện, làm vạn vật bừng tỉnh, xưng là “Kinh”. Vì thế, Kinh Trập có nghĩa là sự tỉnh giấc của các loài công trùng sâu bọ sau một thời gian dài, chuyển tới mùa sinh sôi nảy nở. Vậy nên, tiết Kinh Trập còn hay gọi là tiết sâu nở.

Sấm xuân là điềm báo đáng chú ý nhất trong tiết Kinh trập. Theo một đúc kết của người xưa: “Nếu sấm sét của mùa xuân đến trước thời điểm tiết Kinh trập thức tỉnh côn trùng, thì năm đó thời tiết sẽ bất thường”.

Tiết Kinh Trập đánh dấu mốc quan trọng trong chu kỳ sinh học hàng năm, thời kỳ dương khí tươi mát, động vật thay lông đổi xác, thực vật ươm mầm nảy chồi, cảnh xuân tươi tốt, nên có ý nghĩa đặc biệt với người nông dân.

Ngoài thiên nhiên cá sẽ bơi từ vùng nước sâu đến vùng nước nông để kiếm thức ăn và sinh sản, các côn trùng, sâu bọ sẽ tỉnh giấc để kiếm ăn, rắn cũng sẽ thức dậy và bắt đầu săn mồi. Thời cổ đại có câu: Vạn vật xuất tự chấn, tức chấn động là điểm khởi đầu cho mọi thứ và tiết Kinh Trập chính là điểm chấn của đầu năm, là thời điểm dương khí thịnh hơn, mọi người cần ăn nhiều đồ mát để tránh bị nóng, giúp cân bằng cơ thể.