Tết Trung thu diễn ra vào rằm tháng 8(15/08) âm lịch hàng năm

Một trong những ngày rằm ý nghĩa đối với người phương Đông. Tuy nhiên, dân gian thường bắt đầu các hoạt động Trung thu như rước đèn, múa lân… từ trước ngày 14/8 âm lịch.

Theo một số nhà khảo cổ học thì hình ảnh tết Trung thu đã được in trên mặt trống đồng Ngọc Lũ. Có lẽ Trung thu được bắt đầu từ nền văn minh lúa nước của đồng bằng Nam Trung Hoa và đồng bằng châu thổ sông Hồng của Việt Nam, là một ngày lễ hội mừng thu hoạch được mùa, vào lúc nông dân nghỉ ngơi và vui chơi sau một vụ mùa.

Người Trung Hoa cổ đại cho rằng Tết Trung Thu bắt nguồn từ thời Xuân – Thu.

Tết Trung thu có 3 truyền thuyết được biết đến nhiều nhất là Hằng Nga và Hậu Nghệ, vua Đường Minh Hoàng của Trung Hoa và Sự tích chú Cuội của Việt Nam.

Điển tích Hậu Nghệ và Hằng Nga.

Cả 2 từng là những vị thần bất tử sống trên mặt trăng nhưng chỉ bởi lòng đố kỵ, ghen ghét, Hậu Nghệ đã bị vu oan và sau đó bị đày làm thường dân.

Một ngày kia, mười người con trai của Ngọc Hoàng biến thành mười mặt trời, làm cho mặt đất trở nên nóng bỏng và khô cằn. Thất bại trong việc ra lệnh cho các con mình ngừng phá hủy mặt đất, Ngọc Hoàng triệu Hậu Nghệ đến cứu giúp.**Hậu Nghệ, bằng tài bắn cung của mình, đã bắn hạ chín mặt trời, chỉ để lại một người con trai của Ngọc Hoàng làm mặt trời**.

**Để trả ơn, nhà vua đã trao cho chàng một viên thuốc trường sinh bất tử và dặn rằng sau thời hạn một năm mới được uống**. Hậu Nghệ mang thuốc về nhà và cất nó trong một cái hộp dặn Hằng Nga không được mở chiếc hộp.

Nhân lúc Hậu Nghệ không có nhà,**Hằng Nga đã mở chiếc hộp và nuốt chửng viên thuốc**. Đúng lúc đó, Hậu Nghệ về nhưng không kịp ngăn lại, Hằng Nga đã bay lên mặt trăng. Từ đó, dù thương nhớ chồng nhưng Hằng Nga vẫn không thể nào xuống trần gian được.

Dưới trần gian, Hậu Nghệ cũng nhớ thương vợ khôn nguôi nên đã xây một lâu đài trong mặt trời và đặt tên là “Dương”, Hằng Nga cũng xây một lâu đài tương tự đặt tên là “Âm”.

**Cứ mỗi năm một lần, vào rằm tháng 8, Hằng Nga và Hậu Nghệ được đoàn tụ trong hạnh phúc.**

Sự tích Nhà vua dạo chơi cung trăng.

Tết Trung thu của Trung Quốc bắt đầu từ đời nhà Ðường, thời vua Duệ Tôn, niên hiệu Văn Minh. Năm ấy vào đêm khuya rằm tháng tám, gió mát, trăng tròn thật đẹp, trong khi ngự chơi ngoài thành, nhà vua gặp một vị tiên giáng thế trong lốt một ông lão đầu bạc phơ như tuyết.

Vị tiên hóa phép tạo một chiếc cầu vồng, một đầu giáp cung trăng, một đầu chạm mặt đất, và nhà vua trèo lên cầu vồng đi đến cung trăng và dạo chơi nơi cung Quảng. Trở về trần thế, vua luyến tiếc cảnh cung trăng đầy thơ mộng, nhà vua đặt ra tết Trung thu.

Sự tích chú Cuội và cung trăng.

Ở Việt Nam, truyền thuyết của chị Hằng lại gắn với chú Cuội. Chuyện kể rằng, ngày xưa có nàng tiên nữ là**Hằng Nga, xinh đẹp và rất yêu trẻ con. Nàng thường xuống trần gian chơi cùng trẻ em dù tiên giới không cho phép.**

**Một hôm Ngọc Hoàng tổ chức cuộc thi “Làm bánh ngày rằm”**, ai làm được bánh ngon, đẹp và lạ mắt sẽ được trọng thưởng.

Hằng Nga đã xuống trần gian thăm hỏi và gặp được Cuội – anh chàng chuyên gia nói dóc.**Cuội bày cho Hằng Nga cách là cứ bỏ tất cả nguyên liệu hòa lại rồi đem nướng lên. Kì lạ những chiếc bánh ra lò thơm phức, các em nhỏ ăn đều khen rất ngon.**

Sau đó, Hằng Nga trở về cung trăng và đem những chiếc bánh để dự thi. Nhưng vì Cuội lưu luyến không muốn rời xa Hằng Nga nên đã nắm lấy tay nàng và sức mạnh kì lạ đã kéo cả chàng cùng cây đa đầu làng lên tận cung trăng. Ngồi trên cây đa, Cuội có thể thấy bọn trẻ đang chơi đùa, đôi lúc nhớ nhà, nhớ em, Cuội chỉ biết ngồi khóc và buồn bã.

**Những chiếc bánh của Hằng Nga đã giành giải nhất và lấy tên là “bánh Trung thu”**, nàng đã ước mỗi năm cứ rằm tháng tám, nàng cùng chú Cuội được xuống trần gian chơi cùng các em nhỏ. Từ đó, Ngọc Hoàng đặt tên cho rằm tháng tám là “Tết Trung thu” – dịp tết vui chơi của các em nhỏ.

Tên gọi khác của Tết Trung thu

Tết Trông Trăng

Gọi là Tết Trông Trăng vì rằm tháng 8 là thời điểm trăng tròn và sáng nhất. Theo phong tục mọi người sẽ chuẩn bị mâm cỗ trung thu với các loại bánh trung thu, đèn trung thu, và trái cây trang trí thành các hình thù đẹp mắt. Sau đó, cả nhà sẽ cùng ngắm trăng vừa tâm tình, phá cỗ, ngân nga câu hát rước đèn.

Tết Thiếu Nhi

Cũng vào dịp Tết Trung thu, các bạn nhỏ sẽ được người lớn tặng nhiều bánh kẹo, đồ chơi. Các em nhỏ có các hoạt động trong ngày Tết Trung thu như rước đèn, múa lân, múa rồng,… Chính vì thế nhân gian hay gọi Tết Trung thu là Tết thiếu nhi.

Tết Đoàn Viên – Gia đình đoàn tụ

Khi đêm xuống, mặt đất ngập tràn ánh trăng vàng, xóm làng cùng tham gia hoạt động tụ họp uống nước chè xanh, ăn bánh, ngắm trăng và bày hoa quả, bánh kẹo cho trẻ em vui chơi, rước đèn, múa Lân, trông trăng, phá cỗ. Cũng vào trong đêm trung thu người ta thường mua bánh, trà, rượu để cúng tổ tiên, biếu ông bà, cha mẹ, thầy cô, bạn bè, họ hàng, và các ân nhân khác, để tình cảm gắn kết hơn nữa. Vì vậy, Trung thu còn được gọi là Tết đoàn viên.

Hoạt động chơi Tết Trung thu

Rước đèn

Tết trung thu không thể thiếu đi hình ảnh chiếc đèn lồng nhiều màu sắc sáng rực rỡ dưới ánh trăng vàng. Người dân xưa thường treo lồng đèn trước nhà, để tượng trưng cho sự may mắn bình an. Một số lại được làm thành dạng đèn hoa đăng, sau khi ghi những ước nguyện vào thì thả trôi bờ sông mang lời cầu nguyện đi xa.

Lễ hội rước đèn tạo điều kiện cho trẻ em được vui chơi hết mình vào ngày Tết Trung thu truyền thống. Mọi người sẽ thường chuẩn bị những chiếc đèn ông sao thật lớn cho lễ rước đèn. Khi mặt trăng sáng và tròn nhất, mọi người sẽ cùng nhau xếp thành một hàng dài, vừa đi diễu hành vừa hát vang ca khúc “Chiếc đèn ông sao”. Hoạt động rước đèn sẽ diễn ra suốt buổi tối và người tham gia lễ hội sẽ đi hết các con phố.

Bày cỗ

Mọi người sẽ chuẩn bị một mâm cỗ để cúng giữa tháng. Mâm cỗ truyền thống sẽ có một con chó làm bằng tép bưởi, được gắn 2 hạt đậu đen làm mắt. Xung quanh mâm cỗ là bánh trung thu, trái cây, hương đèn,… Đến khi trăng lên đỉnh đầu chính là giây phút phá cổ, mọi người sẽ cùng như thưởng thức hương vị ngày Tết Trung Thu.

Làm đồ chơi cho Trung Thu

Các đồ chơi cho trẻ em vào dịp Trung Thu thường là mặt nạ, đèn ông sư, đèn ông sao, đầu sư tử, tò he, chong chóng. Thông thường cả nhà sẽ ngồi lại với nhau để chuẩn bị đồ chơi cho đêm Trung Thu. Dưới ánh trăng sáng, mọi người sẽ cùng nhau rước đèn, hoặc vào vai các nhân vật truyền thuyết để cùng nhau ca múa dưới ánh trăng ấm áp.

Hát trống quân

Hoạt động này tương đối phổ biến ở miền Bắc. Nam nữ sẽ hát đối đáp với nhau, vừa đánh nhịp vào sợi dây gai hoặc dây thép căng trên thùng rỗng tạo ra tiếng “thình thùng thình” nghe rất vui tai. Cuộc đối đáp thường rất vui và nhiều khi rất cuốn hút bởi những câu đố hiểm hóc.